کدهایی که روی طلا و جواهر حک می‌شود؛ نشانه‌هایی کوچک با اطلاعاتی بزرگ

اگر اهل خرید طلا یا زیورآلات باشید، احتمالاً تاکنون به نوشته‌های ریز یا حکاکی‌هایی روی قسمت‌هایی از انگشتر، دستبند یا حتی پلاک‌ها دقت کرده‌اید. این علامت‌ها در واقع بی‌دلیل و تزئینی نیستند. به این کدها "اَنگ" (یا کد شناسایی طلا) می‌گویند. هر انگ حاوی اطلاعاتی است که می‌تواند رازهای مهمی از پشت‌پرده‌ی ساخت آن قطعه طلا را برایتان روشن کند؛ از جمله کشور یا شهر تولیدکننده، عیار طلا، برند یا حتی اینکه آیا اصلاً آنچه در دست دارید طلا هست یا صرفاً روکش طلاست!

وجود انگ یا همان کد شناسایی روی طلا، فقط یک توصیه نیست؛ بلکه بخشی از الزامات استاندارد تولید طلاست. نبود این کد در واقع زنگ خطری‌ست که باید شما را نسبت به اصالت کالا به شک بیندازد. فرض کنید طلایی که در ویترین می‌بینید، هیچ کدی ندارد. این احتمال وجود دارد که جنس موردنظر در واقع از فلزات ارزان‌قیمت ساخته شده باشد و تنها با یک لایه‌ی نازک از طلا پوشانده شده باشد؛ اتفاقی که به‌ویژه در خریدهای بدون فاکتور یا در بازارهای غیررسمی ممکن است رخ بدهد.

در گذشته، زمانی که طلاهای تولید داخل با محصولات وارداتی تفاوت ظاهری چندانی نداشتند، تفکیک بین این دو بسیار دشوار بود. همین موضوع باعث شد قانون‌گذار، کارگاه‌های طلاسازی را ملزم کند تا هر قطعه‌ی تولیدی را با کدی مخصوص نشانه‌گذاری کنند. این کد معمولاً ترکیبی از یک حرف و چند عدد است. حرف اول، شهر سازنده را مشخص می‌کند. مثلاً:

• حرف T: نشان‌دهنده ساخت تهران

• حرف E: ساخت اصفهان

• حرف M: ساخت مشهد

اگر طلایی خریداری می‌کنید و روی آن نوشته شده T488، معنایش این است که این قطعه در تهران ساخته شده و کد 488 مربوط به کارگاه سازنده‌ای‌ست که مجوز آن در اتحادیه‌ی کشوری ثبت شده است.

بررسی دقیق‌تر کدهای حک‌شده روی طلا

۱. عیار طلا (Karat یا Karatage)

عدد کنار حرف K، میزان خلوص طلا را مشخص می‌کند:

• 24K یعنی طلای ۹۹.۹۹٪ خالص (طلای نرم و نسبتاً شکننده‌ای که برای زیورآلات روزمره کاربرد زیادی ندارد)

• 18K یعنی ۷۵٪ طلا و ۲۵٪ فلزات دیگر مثل مس یا نقره (طلای رایج در ایران)

• 14K یعنی ۵۸.۳٪ طلا

• 12K یعنی ۵۰٪ طلا

• 10K یعنی ۴۱.۷٪ طلا (حداقل عیاری که همچنان «طلا» محسوب می‌شود)

در ایران بیشتر طلای ۱۸ عیار مرسوم است و معمولاً با عدد 750 هم مشخص می‌شود. توجه کنید که طلاهایی با عیار کمتر از ۷۵۰، طبق مقررات داخلی ایران غیرمجاز و قاچاق محسوب می‌شوند.

۲. عدد خالص بدون حرف K

در برخی کشورها مثل کشورهای اروپایی، به‌جای استفاده از حرف K، فقط عددی حک می‌شود که درصد خلوص را نشان می‌دهد:

• 750 → ۱۸ عیار

• 585 → ۱۴ عیار

• 417 → ۱۰ عیار

این سیستم برای جواهرسازهای بین‌المللی بسیار رایج است.

۳. تفاوت کدهای طلا، نقره و پلاتین

هر فلز گران‌بهایی، کدگذاری مخصوص به خود را دارد:

• کدهای طلا: ۳۷۵، ۵۰۰، ۵۸۳، ۵۸۵، ۷۵۰، ۹۱۶، ۹۵۸، ۹۹۹

• کدهای نقره: ۸۰۰، ۸۳۰، ۸۷۵، ۹۲۵، ۹۶۰، ۹۹۹

• کدهای پلاتین: ۸۵۰، ۹۰۰، ۹۵۰، ۹۹۹

۴. کدهای اختصاری ساخت

گاهی علائمی مثل GP، HGP، یا GEP روی طلا دیده می‌شود. این‌ها به شما می‌گویند که با طلا‌ی کامل سروکار ندارید، بلکه فقط یک روکش از طلا بر سطح کالا وجود دارد.

• GP = Gold Plated

• HGP = Heavy Gold Plated

• GEP = Gold Electro Plated

اگر این حروف را روی کالایی دیدید، بدانید که آن کالا ارزش ذاتی طلای خالص را ندارد و صرفاً روکشی طلایی دارد.

۵. کد رنگ طلا

اگر رنگ طلا برایتان مهم است (مثلاً طلای سفید یا صورتی)، به حروف اختصاری رنگ‌ها دقت کنید:

• Y: طلای زرد (Yellow Gold)

• W: طلای سفید (White Gold)

• P: طلای صورتی (Pink Gold)

مثلاً کد WM21K به این معناست که طلای سفید ۲۱ عیار در مشهد ساخته شده است.

اگر طلایی کد نداشت چه کنیم؟

نبود کد الزاماً به معنای تقلبی بودن نیست، اما قطعاً زنگ خطری‌ست که نباید نادیده گرفته شود. ممکن است کد در اثر سایش از بین رفته باشد یا اصلاً هیچ‌وقت حک نشده باشد. بهترین راه برای اطمینان از عیار، استفاده از تست اسید نیتریک یا سنگ محک است. البته این تست باید توسط افراد ماهر و حرفه‌ای انجام شود تا نتیجه دقیق باشد.

اگر به‌صورت مداوم طلا می‌خرید، داشتن یک کیت تست عیار طلا برایتان ضروری‌ست؛ این کیت‌ها در فروشگاه‌های معتبر طلافروشی یا ابزار جواهرسازی قابل تهیه هستند.

و در پایان، اهمیت فاکتور

شاید کد طلا برای تشخیص اصل بودن کافی به‌نظر برسد، اما فاکتور طلا چیزی‌ست که همه‌چیز را رسمی و قابل پیگیری می‌کند. بدون فاکتور، هیچ نهاد قانونی‌ای پاسخگوی شما نخواهد بود. اگر فروشنده‌ای از ارائه فاکتور طفره رفت، حتماً به اصالت آن شک کنید.

در فروشگاه اینترنتی هماتیت گلد، به شما این اطمینان داده می‌شود که تمام محصولات دارای کد شناسایی معتبر هستند و همراه با فاکتور رسمی و قابل استعلام به شما تحویل داده می‌شوند. فاکتور شامل اطلاعات کاملی مانند قیمت طلای خام، اجرت ساخت، مالیات، سود فروشنده و مشخصات دقیق کالا است.

پس هنگام خرید طلا، فقط به ظاهر زیبا اکتفا نکنید؛ کدها و فاکتور را هم جدی بگیرید. آنچه می‌خرید، فقط یک قطعه زینتی نیست؛ بلکه یک سرمایه‌گذاری است.